De waarden van onderzoeksprogramma’s (2/2)

Er wordt door vele pedagogen geclaimd dat geesteswetenschappelijke pedagogiek is verdrongen door de empirisch-analytische pedagogiek. Hoewel meerdere pedagogen de stelling onderschrijven dat het vakgebied van de pedagogiek zich daardoor in een kritieke toestand bevindt is deze these nog nauwelijks empirisch onderzocht. Doel van dit onderzoek is om uit de pedagogische literatuur die gebruikt wordt op de tweedegraads lerarenopleidingen af te leiden tot welk onderzoeksprogramma deze kan worden geschaard. De pedagogische literatuur die gebruikt wordt op lerarenopleiding geeft inzicht in de wijze waarop studenten worden opgeleid. Welke mensbeelden, visies op onderwijs en normatieve oriëntaties krijgen zij mee? De keuze voor onderzoeksprogramma’s hebben een normatieve dimensie. Scherp gesteld: moeten we de mensen in het onderwijs als stimulus-respons-machines zien die op een wetmatige wijze werken of zijn leerlingen en docenten personen die agency hebben: vrijheid van handelen en in staat tot zelfreflectie, zoals de geesteswetenschappelijke traditie stelt? De geesteswetenschappelijke pedagogiek is afgaande op de bestudeerde literatuur inderdaad verdrongen door de empirisch-analytische pedagogiek en de onderwijskunde. Zo wordt er in de pedagogische literatuur die is voorgeschreven op lerarenopleidingen weinig gereflecteerd op doel en bedoeling van onderwijs. En brede vorming en ethisch handelen zijn geen thema’s die een prominente plek krijgen in de pedagogische literatuur.